Bieb verhuizen? Men neme sterke mannen met zachte handen

Onder de hulptroepen die je hebt aangerukt voor je eigen verhuizing zijn ze altijd het ‘populairst’: de verhuisdozen met het etiket ‘boeken’. Een betere manier om elk plekje in je rug nog dagen te voelen, is er tenslotte niet. Toch reageerden de mannen van UTS Abbink heel enthousiast toen de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag hen vroeg meer dan honderdduizend boeken te verhuizen. Sterker nog; het leek hen wel een toffe klus!

Ooit geweten dat er een plek is waar je de overeenkomst van de totstandkoming van het Koninkrijk der Nederlanden kan bewonderen? Of waar je – iets minder hoogdravend – de allereerste Nederlandse Donald Duck kunt lezen? Je vindt deze, samen met nog zo’n vier miljoen andere pareltjes van de Nederlandse literatuur & lectuur, in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Open voor iedereen die boeken, kranten en tijdschriften wil inzien die ooit in Nederland zijn uitgegeven. Want in de Nationale Bibliotheek wordt alles bewaard dat ooit in het (oud-)Nederlands is geschreven.

Monnikenwerk

De Koninklijke Bibliotheek herbergt een schat aan Nederlandse geschiedenis. Logisch dus dat UTS Abbink vereerd was toen de hulp werd ingeroepen voor het verhuizen van zo’n honderdduizend topstukken. Een magazijn waar zeer oude en zeldzame boeken waren opgeslagen, was hoognodig aan een renovatie toe. De boeken die hier werden bewaard, waarvan sommige wel vijfhonderd tot duizend jaar oud waren, moesten worden verhuisd naar het reeds gerenoveerde magazijn. En net zoals in de tijd dat de drukpers nog niet was uitgevonden en het schrijven van een boek een enorm tijdrovende klus was, bleek ook het verhuizen van honderdduizend historische boeken monnikenwerk.

Sterk staaltje precisiewerk

Bijna zestienduizend strekkende meter boeken verhuizen, waarbij elk exemplaar apart moet worden ingepakt, is een sterk staaltje precisiewerk. UTS Abbink stroopte maar wat graag de mouwen op en klaarde onlangs het eerste deel van de klus. Projectleider Robbin de Bruyn: “Het is een enorme verantwoordelijkheid zo’n bijzondere collectie te mogen verhuizen. Die historische boeken zijn super kwetsbaar. Elk zweetdruppeltje kan funest zijn. Want elke aanraking kan vanwege vettigheid en de zuurgraad van de handen een beschadiging opleveren. Daarom droegen onze mensen tijdens het inpakken stoffen handschoenen. En elke dag een nieuw, kraakhelder paar natuurlijk!”

Plan van aanpak

De renovatie van de verschillende depots waar de historische collectie van de Koninklijke Bibliotheek ligt opgeslagen, vraagt om een verhuizing in fases. Want zomaar zonder plan honderdduizend historische boeken verplaatsen, is natuurlijk geen optie. Begrijpelijk dus dat de Koninklijke Bibliotheek UTS Abbink vroeg voor deze ingewikkelde klus. Het gespecialiseerde verhuisbedrijf staat er tenslotte om bekend dat voorafgaand aan elk project een uiterst gedetailleerd en op maat gemaakt logistiek plan wordt samengesteld.

Een goede voorbereiding is het halve werk

De voorbereiding van de eerste fase kenmerkte zich door flink wat rekenwerk en gepuzzel. Want straks in het nieuwe magazijn, en daarvoor in het tijdelijke, moet de historische collectie compacter worden opgeslagen. De conservator van de Koninklijke Bibliotheek bedacht daarom een betere indeling en vroeg advies aan UTS Abbink over het logistieke plan hierbij. Waar in het oude magazijn dus nog alle boeken van verschillende groottes door elkaar waren opgeborgen, werd met de nieuwe sortering rekening gehouden met de uiteenlopende formaten. In de historische collectie zijn boeken van bijna één meter hoog namelijk geen uitzondering. Je begrijpt; vooraf de juiste plankhoogtes instellen, scheelt dan een boel werk!

Succes boeken

In de eerste van de totaal drie verhuisfases werd de inhoud van 740 kasten van het oude magazijn naar het juist gerenoveerde magazijn verplaatst. Het kostte al met al twaalf dagen om die 130.000 boeken stuk voor stuk in de speciale, beschermende kratten te leggen en naar hun nieuwe plank te verhuizen. De conservator van de Koninklijke Bibliotheek was hierbij telkens aanwezig. “Het oudste boek dat hier ligt, dateert van rond het jaar 1000. Heel veel boeken zijn handschriften; oftewel handgeschreven boeken. Om die zo goed mogelijk te bewaren, zorgen we ervoor dat het hier constant tussen de 16 en 18 °C blijft en de luchtvochtigheid altijd rond de 50% is. Ik vind het heel prettig om te merken dat de mensen van UTS Abbink begrijpen hoe kwetsbaar en bijzonder onze collectie is. Erop kunnen vertrouwen dat die unieke boeken in goede én voorzichtige handen zijn, maakt de samenwerking heel prettig. Ik heb er daarom heel veel zin in om in fase twee en drie weer samen de handen uit de mouwen te steken!”

Opvallende zaken

• In vier fases wordt 15.980 strekkende meter boeken verhuisd

• Projectleider Robbin leest het liefst autobiografieën

• De verhuizers dragen tijdens het inpakken stoffen handschoenen
• Sommige geschriften zijn wel 1000 jaar oud
• De conservator leest graag historische romans
• Bijzondere boeken hebben elk hun eigen, precies passende kast
• Alle boeken worden één voor één ingepakt